WK-muziek: sportswashing, geld regeert en worstelende artiesten
“Geld, dat doet ertoe bij de FIFA”, zo sprak Van Gaal toen hij werd gevraagd naar zijn mening over gastland Qatar. Een blik op de muzikale omlijsting van het WK 2022 geeft hetzelfde beeld. Sponsoren worden op hun wenken bediend, maar het schiet het doel voorbij. Dit jaar geen Shakira of Ricky Martin, maar een mengelmoes aan soundtracks. Biedt fanmuziek wellicht uitkomst? Op deze site vind je:
– Waarom muziek onmisbaar is tijdens een WK
– Top 5 beste anthems uit het verleden
– Top 5 fanmuziek uit het verleden
– Anthems WK 2022
– Fanmuziek WK 2022
Waarom muziek onmisbaar is tijdens een WK
– Muziek draagt bij aan de collectieve herinnering. Het kan memorabele momenten inkleuren. Denk aan Hazes’ Wij Houden van Oranje dat ons terugwerpt naar het EK van 1988 of Shakira’s Waka Waka dat ons weer doet terugdenken aan het WK in Zuid-Afrika waar ‘wij’ de finale haalden. Een beetje in de categorie: uitvaartmuziek, bruiloftsliedjes of die ene tune die opstond bij je eerste kus…
– Muziek zorgt voor verbinding. Ook al gaat het niet om een club, het gaat wel om het clubgevoel. Samen in het café Wolter Kroes zingen (“We zijn er weer bij en dat is pri-hi-ma!”). Het liefst ook nog generatie-overstijgend en voor méér dan alleen de grote voetballiefhebbers. Wat dacht je van dit nummer, dat in Engeland in 1996 een banger was en nooit meer is verdwenen! Herkenbaarheid en meezingbaarheid is key.
– Liedjes moeten associaties oproepen. Luister verderop naar de anthems van het WK in Engeland (pub-sfeer), Brazilië (samba!) en Zuid-Afrika (“It’s time for Africa”) en je snapt wat ik bedoel. Dit geldt zéker voor merken die een sponsortune maken: voor merken is het oproepen van associaties natuurlijk super belangrijk, zodat jij hun spulletjes koopt.
– Muziek als ultieme sfeermaker in de media. De vele WK-talkshows moeten worden opgefleurd met muziek en alle filmpjes worden begeleid met herkenbare tunes. Denk aan de tune van Radio Tour de France of Sky On Fire bij de Olympische Spelen van 2012. Bij het EK in 2021 gebruikte de NOS deze track van Remme onder alle hoogtepunten; bij het WK 2022 is dat This is the Moment van Son Mieux.
– WK-muziek moet natuurlijk niet misstaan in stadions. Dat meelallen is fijn, maar het publiek moet af en toe ook opgezweept worden (daar zorgen de voetballers helaas niet altijd zelf voor). Volksliederen en fanmuziek worden door de helft van het stadion meegezongen, maar Shakira’s Waka Waka of Ricky Martins The Cup of Life is er voor iedereen. Daar zoeken organisatoren en sponsors naar.
Top 5 beste anthems uit het verleden
1. Shakira – Waka Waka (2010). #sorrynosorry, dit blijkt dus niet het ‘official anthem’ te zijn, maar de ‘official song’. Dit is het ‘official anthem’ van 2010 en dit het official sponsoranthem van Coca Cola uit dat jaar. Allemaal prima, maar het kan natuurlijk niet op tegen Shakira en laten we hier ook niet té puristisch doen. Iedereen die Shakira hoort, wordt teruggegooid naar dat WK in Zuid-Afrika. De tekst is spot-on en wij werden natuurlijk geholpen door onze goede prestaties daar. Het staat in ons collectieve geheugen. En we zijn niet alleen, getuige de 3,2 miljard views. Of zou dat voor Shakira’s losse heupen zijn?
2. Ricky Martin – The Cup of Life (1998). Okay, het hielp ook in 1998 wel dat Nederland een goed toernooi speelde, maar goed toernooi of niet: deze track is een regelrechte oorwurm. Een echte meezinger waarbij iedereen die het één keer heeft gehoord, het refrein direct kan dromen. En ja, weer ingezongen door een grote artiest. Voetballiefhebbers kennen ongetwijfeld ook nog deze knaller uit dat jaar.
3. Lonnie Donegan – World Cup Willie (1966). We gaan even wat meer de obscuriteit in. Willie was in 1966 de mascotte tijdens het WK en Engeland, gastheer, besloot daar een nummer omheen te laten maken door Lonnie Donegan. Waarom het nummer zo goed is, is dat het appelleert aan Engeland: gastheer én winnaar. Vooruit, vandaag zouden we ‘m als een tikkeltje ouderwets beoordelen, maar ach… Ik moet bij dit nummer altijd denken aan Football’s Coming Home, de supportersanthem van de Britten.
4. Ennio Morricone – El Mundial (1978). Shit is real! Zelfs Vangelis zou in 2002 een WK-track componeren en was al bekend vanwege Chariots of Fire tijdens de Olympische Spelen, maar Morricone was de eerste echte componist met een eigen WK-anthem. Met zo’n naam maakt het niet uit hoe het klinkt, toch? Vooruit, was best imponerend in een vol stadion, maar verder tamelijk atypisch WK-nummer. Dit was trouwens geen officieel anthem door de FIFA goedgekeurd, omdat de FIFA dat pas sinds de jaren negentig doet.
5. JLO + Pitbull – We Are One (2014). Het begon dus vanaf 1990 met één officieel FIFA-anthem per jaar, maar al gauw kwamen er meerdere en werd het construct een gedrocht (met name in 2022, lees verder!). In 2014 waren er dan ook meerdere officiële nummers, waaronder zelfs een officieel mascottelied en een Spaanse versie van de promotie-anthem van Coca Cola. Goed, we weten intussen dat FIFA van centjes houdt. Deze track van Jennifer Lopez en Pitbull sprak aan omdat het goede vibes heeft én past bij de Braziliaanse samba!
Top 5 beste fanmuziek uit het verleden
We zingen graag mee op bestaande muziek (denk aan: Seven Nations Army), maar het liefst hebben we natuurlijk liedjes van eigen bodem. Omdat ik niet kon kiezen, heb ik de hitlijsten laten bepalen: hoe hoger het nummer in de Top 40 stond, hoe hoger de notering hier. Dat is wel de reden waarom deze klassieker uit de jaren vijftig het niet tot deze top-5 schopte: toen bestond de Top 40 nog niet… Nummer 2 en 4 zijn tot onze collectieve geheugens toegetreden en nummer 5 liftte mooi mee op het gewonnen EK. 3 kwam vooral hoog in de hitlijsten door de artiest, vermoed ik. De meest opvallende is de nummer 1. Ferry de Groot imiteerde Johan Cruijff en gaf tips aan Dick Advocaat. De uit de hand gelopen grap, ontstaan op Radio 1, mondde uit in een enorme hit.
1. Johan & de Groothandel – As Dick me hullep nodig heb (1994)
2. Wolter Kroes – Viva Hollandia (2008)
3. André van Duin – Nederland die heeft de bal (1980)
4. André Hazes – Wij houden van Oranje (1988)
5. Holland – Aanvallen (1988)
Anthems uit 2022
Los van de officiële anthems (daarover straks meer) zijn er dit jaar maar liefst vijf (!) official sponsoranthems. Inderdaad wat Van Gaal zei: “Geld doet ertoe bij de FIFA”. BTS maakte een anthem voor Hyuandai, DJ Rodge & Cheb Khaled voor Qatar Airways, Lil Baby voor Budweiser, Danna Paola, Felukah & Tamtam voor Coca Cola en MC Kekel voor Adidas. Aan de views te zien aansprekende samenwerkingen, maar past een sample van ‘Everybody Wants to Rule the World’ of ‘A Kind of Magic’ wel bij dit event in deze tijdsgeest? En is de zin “We gonna touch the sky, before the day we die” in de BTS-track wel zo goed gekozen? Ik heb daar mijn bedenkingen bij.
Maar dan zijn we er nog niet met een officiële anthems. FIFA heeft namelijk in een ronkend persbericht laten weten dat ze dit jaar een selectie aan anthems naar buiten brengen, een creatieve aanpak zodat verschillende nummers van verschillende artiesten de aandacht kregen. U bent de weg kwijt? Ik ook. Dit was het eerste nummer dat werd uitgebracht:
Daarna volgden nog, bovenop dus de vijf sponsoranthems Arhbo en Light The Sky. Later werd Tukoh Taka toegevoegd als officieel fanlied (wat voor dit relletje zorgde) en dit nummer Dreamers werd vlak voor de openingceremonie gelanceerd. Ik kan me niet voorstellen dat er één nummer beklijft in deze wildgroei aan toernooinummers. De aloude marketingwetten schrijven ons voor: wie niet kiest, verliest. Dat is exact het vooruitzicht voor deze nummers.
De NOS kiest in 2022 voor This is the Moment van Son Mieux als nummer waar ze de beelden van het Nederlands Elftal onder monteren.
Fanmuziek uit 2022
Ongetwijfeld gesterkt door de boze Robbie Williams-fans (lees hier), Rod Stewart die niet wil gaan, boycottende kroegen of het feit dat veel supermarkten in Nederland afzien van sponsoring (lees hier) leek er in eerste instantie wat meer terughoudendheid bij artiesten. En terecht: Donnie maakte samen met De Toppers een lied gemaakt voor Jumbo, maar de commercial werd al binnen een dag teruggetrokken vanwege de hossende bouwvakkers en zodoende verdween ook dit nummer… Nou ja, als je goed zoekt dan vind je ‘m nog wel. Albert Heijn deed het voorzichtiger, neutraler en daarmee slimmer met dit nummer door Typhoon en Flemming.
Niet echt WK-muziek, maar leuk zijstapje: Memphis Depay bracht direct na zijn uitverkiezing in de selectie, een eigen track uit samen met zijn mattie Quincy Promes (die niet geselecteerd is).
Qua fanmuziek hebben De Dikdakkers, Wesly Brockhorst, Rob Ronalds, Rob van Noort, Chicco en Jan Biggel al wat uitgebracht. Van de bekendere namen deed Dries Roelvink een poging om zijn ‘wijnhit’ Fantastico om te toveren tot Oranje Is Fantastico. Mart Hoogkamer kreeg in een speciale editie van het programma I Want Your Song de oranjehit Mijn Oranje Hart in zijn schoot geworpen, een nummer dat als enige door de KNVB is goedgekeurd:
En vergelijk dat maar eens mat Warrior van Oscar and the Wolf, de officiële track van de Rode Duivels.
Vanwege alle problemen is er ook ruimte voor satire in de fanmuziek: hier van Roel Maalderink (Plakshot) en hier van BENR.
Het is echter de vraag of hiermee de kous af is voor wat betreft fanmuziek. Zolang Nederland in het toernooi blijft, zal de oranjekoorts toenemen, en dat kan wel eens artiesten inspireren. Zoals Meindert Talma, die een nummer maakte over Andries Noppert:
Nóg een muzikale uitsmijter: Qatar mobiliseert locals die zich voordoen als mensen uit een deelnemend land, om zo te verbloemen dat de fanzones wat leger zijn dan normaal. Hieronder zie je bijvoorbeeld een poging van locaties verkleed als Britten en hun best doen om het fannummer Three Lions – Football’s Coming Home te vertolken:
“It’s coming home” expertly sung by the England fans in Qatar… 🤣🏴 pic.twitter.com/2byUfpeDtR
— Football Away Days (@FBAwayDays) November 17, 2022
Tot slot is het een opvallende trend dat er maar liefst drie nummers zijn gemaakt met daarin de koppeling met het Sinterklaasfeest. Deze is het minst goed gelukt, en deze en deze strijden om de meeste streams. Oordeel zelf maar 🙂
Nog even nagenieten van 2021? Check hier de Top 5 fanmuziek uit 2021.
—
Deze site is een project van communicatiewetenschapper Rens Dietz. Check deze site voor meer muzikale projecten zoals muziek tijdens Olympische Spelen, EK Voetbal, politieke campagnemuziek, een podcast over ravemuziek of een boek over punkmuziek.