Het meest rijk op het gebied van campagnemuziek zijn natuurlijk de Verenigde Staten, een land met de langste politieke campagne-traditie, eindeloze budgetten en ongeëvenaard veel media-aandacht over de hele wereld. Het tweepartijenstelsel zorgt er tevens voor dat er veel betrokken artiesten zijn: immers, hoe meer partijen er zijn, hoe groter de groep kiezers die je van jezelf vervreemdt.
Wist je trouwens dat ‘onze’ Ronnie Tober ooit een rol speelde in de Amerikaanse verkiezingen? Kijk maar eens deze video. Meer over de geschiedenis van Amerikaanse campagnemuziek, inclusief Golden Earring, lees je hieronder. Maar je bent hier nu natuurlijk voor de verkiezingen van 2024.
De campagne werd in augustus 2023 muzikaal afgetrapt door de onbekende countryzanger Oliver Anthony met het nummer Rich Men North Of Richmond. Met “rijke mannen boven Richmond” bedoelt hij natuurlijk de politici in Washington DC. Hij bezingt dat de Amerikaanse droom voor veel Amerikanen onhaalbaar is geworden. Toen het werd getoond in het eerste verkiezingsdebat, wisten republikeinen niet hoe snel ze dit nummer moesten omarmen en gebruiken als klacht tegen vier jaar Biden. Zo was het niet bedoeld, aldus Oliver Anthony in een video, hij wilde juist verbinden en knokken tegen polarisatie van politici. Hij wenste geen speelbal te zijn van politici en is tevens geen Republikein. Alice Cooper bracht in dezelfde maand het volgende advies naar buiten: “Don’t Talk Politics”.
Er kwamen gelukkig al snel wat relletjes. Green Day paste de tekst van hun nummer American Idiot aan met anti-Trump teksten en kreeg daar een hoop kritiek op, o.a. van Elon Musk en de familie Trump. Eminem wilde niet dat een republikeinse kandidaat zijn muziek gebruikt. Johnny Marr hoorde dat Trump muziek gebruikte van zijn band The Smiths (“Please Please Please Let Me Get What I Want”) en was daar not amused over. Het label van de overleden zangeres Sinead O’Connor riep Trump op om haar nummer ‘Nothing Compares To You’ niet meer te gebruiken. Donald Trump had een rijke traditie met artiesten die geen zin hadden om met hem geassocieerd te worden. Zo verbood Aerosmith Trump om ‘Dream On’ te gebruiken en R.E.M. wilde niet dat het campagneteam ‘It’s the End of the World’ zou gebruiken. Trump beantwoordde dat uiteraard op geheel eigen wijze: hij riep op Twitter dat Aerosmith dankzij hem meer publiciteit voor het nummer had dan de tien jaar ervoor. Er volgden veel artiesten die boos werden dat Trump hun muziek gebruikte: Neil Young, Pharrell Williams, R.E.M., Phil Collins, Village People, Sinead O’Connor, The Smiths, Axl Rose, Queen (‘We’re The Champions’ – hoe cliché?), Leonard Cohen, Earth, Wind & Fire, George Harrison (erfgenamen), Pavarotti, Elton John, The Rolling Stones (‘You Can’t Always Get What You Want’ – ja, dat weet hij wel!), Adele, Bruce Springsteen, Creedence Clearwater Revival en… 2Unlimited. Zoals verwacht luisterde Trump naar geen enkele klacht. Extra saillant was de keuze voor CCR’s Fortunate Son: frontman Fogerty is een veteraan en schreef het nummer uit boosheid omdat mensen dienstplicht ontlopen vanwege privilege. Zoals Trump, inderdaad. Het moge duidelijk zijn, ook muzikaal bezien laten Trumps campagnes zich vooral beschrijven als een waslijst aan relletjes. Alleen met Kanye West ging het af en toe goed.
Trumps running mate Vance kwam bij de conventie op met het countrynummer ‘America First’. Niet verrassend was de keuze van Nikki Haley, die het langst de strijd tegen Trump volhield. Zij gebruikte Survivor’s ‘Eye Of The Tiger’, net als Geert Wilders. Een klassiekertje. Dé vraag die al een poosje boven de markt hangt is: wat doet Taylor Swift? Toen zij in september een oproep deed aan haar volgers om zich te registeren als kiezers hapten 35.000 swifties. In 2020 sprak Swift zich uit voor Biden en Republikeinen vrezen nu een herhaling daarvan. Via verschillende complottheorieën proberen ze Swift en haar vent te beïnvloeden. Of, zoals ze zelf zingt, death by a thousand cuts. In dit artikel lees je er meer over.
Toen Biden eerder in Ierland speechte, gebruikte hij I’m Shipping Up To Boston van de Dropkick Murphys. In 2020 was zijn favoriete walk-on song We The People van The Staple Singers, ongetwijfeld vanwege de verbindende lyrics: “You may have the black blood / Or you may have the white blood / But we are all living on blood / So don’t let nobody slip into the mud”. Zijn meest gebruikte track in 2020 was ‘We Take Care Of Our Own’ van Bruce Springsteen.
Toen Biden in 2024 een stapje terug zette en Kamala Harris naar voren schoof, vroeg ze aan Beyoncé toestemming om haar nummer ‘Freedom’ te gebruiken in haar eerste campagnevideo. “Een perfect gekozen campagnesong”. Een TikTok-video met tientallen miljoenen views wordt begeleid met het nummer ‘Femininomenon’ van Chappell Roan. Harris sprong ook direct op de trein van Charli XCX. Zij heeft de muzikale wereld in haar greep met haar album ‘Brat’, een bejubelde plaat die in ieder hip koffiebarretje te horen is. Door de hype wordt deze zomer ook wel brat summer genoemd. De limoenkleurige cover, die veel terugkomt in memes op de socials, staat symbool voor de leefcultuur van jonge mensen – met name vrouwen. Harris veranderde haar header op Twitter in stijl van ‘Brat’ en er verscheen deze viral van Harris met daaronder het nummer ‘360’ van de plaat Brat. Charli XCX sprak direct haar steun uit: kamala IS brat. CNN-presentator Tapper snapte niks van het Brat-concept: “So is the idea that we’re all kind of brat, and Vice President Harris is brat?” #boomer
Vijf klassiekers uit de geschiedenis
1936 (Franklin Roosevelt): Annette Hanshaw – Happy Days Are Here Again
Dit was precies het hoopvolle nummer dat kiezers nodig hadden tijdens The Great Depression. (Als je denkt dat dit het eerste voorbeeld van campagnemuziek was, dan heb je het mis. Lees hier alles wat hieraan vooraf ging.)
1960 (John F. Kennedy): Frank Sinatra – High Hopes
Sinatra was ‘hot’, net als JFK. Het nummer paste perfect bij de tijdsgeest, maar was ook authentiek omdat de hoopvolle boodschap bedoeld leek voor JFK, de democraten en heel Amerika. Sinatra herschreef zelfs wat zinnen waardoor het op maat geschreven was.
1984 (Ronald Raegan): Bruce Springsteen – Born in the USA
Het republikeinse campagneteam realiseerde zich te laat dat Born in the USA eigenlijk een maatschappijkritisch nummer is. (Romney maakte met dit nummer (kijk) later dezelfde fout.) Dat was niet de enige misser: de democraat Bruce Springsteen wilde niet dat republikein Reagan het nummer zou gebruiken en protesteerde openlijk. Sindsdien bellen de democraten voor hun campagnelied altijd even naar Bruce, die graag helpt.
1992 (Bill Clinton): Fleetwood Mac – Don’t Stop
‘Don’t Stop’ oogt wellicht als een veilige keuze, maar het nummer heeft alles wat de Amerikaanse kiezer toen nodig had. Het was nostalgisch (voelt als: vóór acht jaar Bush was alles beter, daar willen we naar terug), zonder dat het dit expliciet uitsprak. Daarnaast was het energiek en uptempo. Een lekkere meeklapper.
2008 (Hillary Clinton): Golden Earring – When The Lady Smiles
Yes! Eindelijk een nummer van Nederlandse bodem (ok ok, in navolging van haar man die ‘Radar Love’ gebruikte), maar wel erg gezocht om de gender-troef te kunnen spelen. Toen Clinton en haar team erachter kwamen dat in de videoclip een non wordt aangerand, werd er snel een andere keuze gemaakt. Hadden ze wellicht eerder kunnen bedenken… Clinton was ook de mist in gegaan toen ze haar playlist deelde: die bevatte vrijwel uitsluitend nummers die de afgelopen vijf jaar waren uitgebracht. Geloofwaardig? Nee. Verschillende media grapten over de aanwezigheid van jonge campagneleden in haar team die ongetwijfeld dit lijstje hadden samengesteld. Ook op haar keuze voor Céline Dion (‘You and I’) werd door de pers slecht gereageerd: géén Amerikaanse artiest. Meer succes had ze met het gebruik van ‘9 to 5’ van Dolly Parton: een hardwerkend en vrouwelijk rolmodel.
Campagnemuziek van Obama
Als eerste toegift is het leuk om Obama’s campagnemuziek te analyseren. Obama is een echte muziekfreak, getuige zijn jaarlijkse Spotify-lijst die hij deelde, het feit dat hij af en toe zelf een moppie zong en natuurlijk zijn muziekfeesten in het Witte Huis. Hij deed iets dat veel presidenten niet durfden omdat Nixon er zo hard mee had gefaald: hij liet een eigen nummer maken. ‘Yes we can’ van will.i.am was wél raak.
Obama wedde niet op één paard. Ook onder andere ‘Signed, Sealed, Delivered, I’m Yours’ van Stevie Wonder werd gebruikt (ook een lekker klapnummer), ‘Think’ van Aretha Franklin en van Bruce The Boss Springsteen ‘The Rising’ en ‘We Take Care of Our Own’. Alle nummers ademenen optimisme en zeggen ook iets over de demografische doelgroep, omdat ook donkere artiesten werden gekozen. In 2020 zag je het verschil goed toen Trump alleen ‘witte’ nummers koos en Joe Biden bewust ook koos voor donkere artiesten en artiesten die er goed opstonden in de lhbti-gemeenschap, zoals Lady Gaga. Obama’s buddy Bernie Sanders zweerde bij ‘Power To The People’.